Selecteer een pagina

 Stel, jouw kandidaat met Wajong heeft een vinkje ‘geen arbeidsvermogen’. Hij werkt in de dagbesteding en heeft de wens om betaald werk te gaan doen. Of hij heeft zich bij jou gemeld voor een traject. Wat is er dan mogelijk qua re-integratieondersteuning? Waar moet je op letten? Daarover gaat dit blog. 

Hoezo wil iemand zonder arbeidsvermogen aan het werk?
Omdat veel Wajongers willen proberen of het lukt, gewoon meedoen op de arbeidsmarkt. De Wajonger kan een stempel hebben gekregen dat niet (langer) passend is. Als iemand zonder arbeidsvermogen aan het werk wil, is het natuurlijk wel zaak om goed te onderzoeken wat er speelt en een goede inschatting te maken of werken op dit moment haalbaar is. Het fijne is dat je hierover tegenwoordig ook gesprekken kunt voeren met een arbeidsdeskundige van UWV.

Welke ondersteuning biedt UWV aan Wajongers zonder arbeidsvermogen?
UWV mocht sinds februari 2022, in afwijking van de wet, al re-integratiediensten zoals een traject naar werk of een werkfittraject inkopen voor Wajongers zonder arbeidsvermogen. Op 22 april 2023 is er een tijdelijke regeling ingevoerd om te onderzoeken of re-integratieondersteuning Wajongers zonder arbeidsvermogen en mensen met een IVA-uitkering naar werk kan helpen. Ook wordt onderzocht of de dienstverlening van UWV en de beschikbare instrumenten aansluiten bij de behoeften van deze groep uitkeringsgerechtigden. UWV kan op basis van de regeling in een experiment tot april 2028 scholing en re-integratiediensten inkopen en ook de instrumenten proefplaatsing en loondispensatie inzetten. Daarmee is het pakket aan instrumenten dat UWV kan bieden gelijk aan dat bij Wajongers met arbeidsvermogen. Wajongers zonder arbeidsvermogen konden namelijk altijd al gebruik maken van de no-riskpolis, jobcoaching en het loonkostenvoordeel voor de banenafspraak. Dat laatste is natuurlijk vreemd, omdat Wajongers zonder arbeidsvermogen niet meetellen voor de banenafspraak. Het is een foutje in de wet en er liggen ook plannen om dat aan te passen. Maar tot die tijd is mijn advies: benutten die kans.

Interesse in het experiment
Als een klant wil meedoen aan het experiment dan belt hij UWV Telefoon Werknemers. Iedereen met Wajong zonder arbeidsvermogen of een IVA-uitkering kan zich bij UWV melden. De klant wordt dan binnen 5 werkdagen gebeld door een arbeidsdeskundige. Daarna volgen oriëntatiegesprekken met de arbeidsdeskundige waarin de wensen, kansen, risico’s en (on)mogelijkheden worden besproken. Samen wordt gekeken of de wens op dit moment haalbaar is en welke dienstverlening het best passend is. De klant kan tijdens de oriëntatie ook gebruik maken van een door UWV gefinancierde financieel expert die in kaart brengt wat werken betekent voor inkomensafhankelijke regelingen zoals de toeslagen.  Uiteindelijk bepaalt de arbeidsdeskundige of re-integratie naar betaald werk haalbaar is en of de klant in aanmerking komt voor deelname. Als iemand afspraken in een re-integratievisie niet is gekomen dan kan UWV besluiten geen ondersteuning in te zetten. Mochten er omstandigheden zijn waardoor deelname op dit moment niet haalbaar is dan kan de klant zich opnieuw  melden als de situatie verbeterd is. 

Welke gevolgen heeft betaald werken voor de uitkering? 
Als een Wajonger zonder abeidsvermogen inkomen uit arbeid heeft, wordt de uitkering verlaagd met 75% van de inkomsten.  Ook als er wordt gewerkt met loondispensatie. Tot 1 oktober 2027 heeft UWV toestemming van de minister om geen herbeoordelingen uit te voeren voor Wajongers zonder arbeidsvermogen met inkomsten uit werk. Dus zo’n herbeoordeling is voorlopig niet aan de orde.  Verdient jouw klant op of na 1 oktober 2027 gedurende een jaar aaneengesloten meer dan 20% van zijn maatmanloon (het loon dat een gezonde gelijke verdient) dan beoordeelt UWV of er nog sprake is van duurzaam geen arbeidsvermogen. Blijkt de klant wel arbeidsvermogen te hebben, dan behoudt de klant met oude Wajong of Wajong 2010 wel de uitkering maar gaan de regels voor mensen met arbeidsvermogen gelden. Voor een klant met Wajong 2015 stopt de uitkering zodra er sprake is van arbeidsvermogen. Verdient deze klant dan minder dan het sociaal minimum dan is er mogelijk recht op een aanvullende bijstandsuitkering. Of daar recht op is, hangt ook af van de samenstelling van het huishouden waarin de klant woont, zijn vermogen en het eventuele inkomen en vermogen van de partner van de klant. Zeker als een klant met Wajong 2015 bijvoorbeeld 20 of 24 uur per week denkt te kunnen gaan werken, is het goed om voorafgaand aan deelname aan het experiment goed in kaart te hebben wat dit op lange termijn kan betekenen. UWV zal de klant hierover informeren. Check als coach of de klant dit ook goed heeft begrepen. 

Toch eerder over naar de categorie ‘met arbeidsvermogen’?
Wajongers met arbeidsvermogen in de oude Wajong en Wajong 2010 tellen mee voor de banenafspraak. Zij hebben re-integratieverplichtingen. En als zij niet werken ontvangen zij een 5% lagere uitkering dan Wajongers zonder arbeidsvermogen. Werken zij wel dan wordt 70% van het inkomen verrekend met de uitkering. En werken ze met loondispensatie dan wordt er minder verrekend en is het het inkomen + de uitkering altijd minstens gelijk aan het loon dat een werknemer die niet werkt met loondispensatie zou verdienen met hetzelfde aantal uren werk. Het kunnen meetellen voor de banenafspraak en de gunstigere verrekening van loon bij loondispensatie kan reden zijn voor mensen met oude Wajong of Wajong 2010 om op een gegeven moment om over te willen gaan naar de categorie met arbeidsvermogen. In steeds meer regio’s kom ik tegen dat dan wordt gewerkt met een simpele switch waarbij iemand zonder beoordeling snel wordt overgezet naar de categorie met arbeidsvermogen. Mocht het niet werken toch niet duurzaam lukken dan wordt diegene weer teruggeplaatst in de categorie zonder arbeidsvermogen. Dit is geen officieel beleid. Als niet wordt gewerkt met simpel switchen dan kan UWV het arbeidsvermogen opnieuw beoordelen. Het is niet nodig om dan het hele recht op uitkering te beoordelen.  Mocht jouw klant een overstap willen, stem dan af met de arbeidsdeskundige van UWV over de mogelijkheden. De arbeidsdeskundige kan de klant informeren over de financiële gevolgen en risico’s. 

 

Bijgewerkte versie: 25 april 2023