Stel, jouw klant met Wajong heeft een vinkje ‘geen arbeidsvermogen’. Hij werkt in de dagbesteding en heeft de wens om betaald werk te gaan doen. Of hij heeft zich bij jou gemeld voor een traject. Wat is er dan mogelijk qua re-integratieondersteuning? Waar moet je op letten? Daarover gaat dit blog.
Hoezo wil iemand zonder arbeidsvermogen aan het werk?
Omdat veel Wajongers willen proberen of het lukt, gewoon meedoen op de arbeidsmarkt. De Wajonger kan bij de herindeling een stempel hebben gekregen dat niet (langer) passend is. Als iemand zonder arbeidsvermogen aan het werk wil, is het natuurlijk wel zaak om goed te onderzoeken wat er speelt en een reële inschatting te maken van het duurzame arbeidsvermogen. Overleg hierover met de arbeidsdeskundige van UWV.
Welke ondersteuning biedt UWV aan Wajongers zonder arbeidsvermogen?
UWV heeft op basis van de huidige wetgeving minder mogelijkheden om deze groep te ondersteunen. Dat dit leidt tot knelpunten heeft UWV aangekaart bij het ministerie. En inmiddels mag UWV vooruitlopend op een experiment waarbij UWV alle reguliere instrumenten in mag zetten, re-integratiediensten voor Wajongers zonder arbeidsvermogen inkopen. De inzet van een proefplaatsing en loondispensatie is nu nog niet mogelijk. Maar jobcoaching, de no-riskpolis en het loonkostenvoordeel voor de banenafspraak kunnen wel ingezet worden. Dat laatste is natuurlijk vreemd, omdat Wajongers zonder arbeidsvermogen niet meetellen voor de banenafspraak. Het is een foutje in de wet en er liggen ook plannen om dat aan te passen. Maar tot die tijd is mijn advies: benutten die kans.
Direct aan de slag of eerst arbeidsvermogen laten vaststellen?
Wat voor jouw klant de juiste weg is, hangt af van de instrumenten die jouw klant nodig heeft om aan het werk te komen en te blijven. Is er geen proefplaatsing of loondispensatie nodig? En maakt het voor de werkgever niet uit of iemand meetelt voor de banenafspraak? Dan kan jouw klant direct aan de slag. Houd er wel rekening mee dat als UWV ziet dat de klant een bestendig inkomen verdient, UWV het arbeidsvermogen opnieuw zal beoordelen. De wet geeft niet aan wanneer dit gebeurt, het ministerie heeft in februari in de brief over het experiment een termijn van 12 maanden genoemd. En in het kader van het ontlasten van de verzekeringsartsen van UWV ligt er een plan om die beoordeling pas na 5 jaar te doen. Zover is het nu nog niet.
Heeft jouw klant oude Wajong of Wajong 2010, dan kun je op het moment dat er een baan is gevonden vragen of UWV arbeidsvermogen kan vaststellen. Daarvoor hoeft voor klanten met oude Wajong of Wajong 2010 niet het hele recht op uitkering te worden herbeoordeeld. Overleg met de arbeidsdeskundige van UWV hoe je dit snel kunt regelen. In sommige regio’s wordt gewerkt met een simpele switch en is het binnen een paar weken geregeld. Is er volgens UWV arbeidsvermogen, dan kan het volledige re-integratie-instrumentarium van UWV ingezet worden. Ook wordt de klant opgenomen in het doelgroepregister waardoor de klant meetelt voor de banenafspraak. Let op: de klant verliest 5% uitkering. Klanten vinden het vaak belangrijk dat werken loont. Dus probeer vooraf in kaart te brengen hoe het inkomen van de klant eruit gaat zien als hij werkt. Zeker als de klant nu nog een vergoeding voor de dagbesteding of vrijwilligerswerk ontvangt.
Heeft jouw klant Wajong 2015 dan zal UWV nadat de klant een jaar gewerkt heeft, beoordelen of er nog steeds sprake is van duurzaam geen arbeidsvermogen. Heeft de klant wel arbeidsvermogen dan stopt de Wajong-uitkering direct. Als de klant minder verdient dan 75% van het minimumloon dan gaat de klant er financieel op achteruit. Daarom is bij klanten met Wajong 2015 heel belangrijk om vooraf goed in kaart te brengen hoe de financiële situatie eruit zou kunnen zien als diegene gaat werken en daardoor mogelijk (op termijn) zijn Wajong-uitkering verliest. Vanaf het moment dat de Wajong stopt, heeft de klant als hij minder dan het voor hem geldende sociaal minimum verdient, mogelijk aanvullend recht op bijstand. Of dat zo is hangt onder andere af van het vermogen van de klant, het inkomen en vermogen van een eventuele partner en het aantal mensen in het huishouden dat meetelt voor de kostendelersnorm. De klant kan, ook zonder bijstandsuitkering, bij de gemeente terecht voor arbeidsondersteuning. Check vooraf welke voorzieningen de gemeente waar jouw klant woont aanbiedt (proefplaatsing, loonkostensubsidie, jobcoaching) en welke voorwaarden er gelden bij de inzet van deze voorzieningen. Let op: het is natuurlijk ook mogelijk dat een klant met Wajong 2015 gaat werken dat er toch geen sprake is van duurzaam arbeidsvermogen (bijvoorbeeld als de klant niet in staat is om elke werkdag 2 uur te werken of UWV verwacht dat de klant dit niet langdurig zal volhouden).
Bijgewerkte versie: 28 september 2022
Hartelijk dank voor dit zeer nuttige blog over klanten zonder arbeidsvermogen. Ik heb een soortgelijk geval en ik wist niet precies wat ik moest doen. Nu heb ik meer kennis en weet ik wat ik moet doen. Nogmaals dank!
Wat leuk dat even laat weten Sarah!
Ha Neeltje,
Onlangs kreeg ik opnieuw een signaal van iemand die door het stigmatiserende label “geen arbeidsvermogen” letterlijk zijn/haar/x baan verloor……… Dus: persoon krijgt een baan aangeboden bij een overheidswerkgever, hoera!! Hiep hiep hoera!! Maar dan: UWV beoordeelt “Jij hebt helemaal geen arbeidsvermogen.” Vanwege diverse redenen, ook paternalisme en ook omdat deze persoon ergens ook bang is voor verslechtering van haar beperking. Snap ik. Maar dit levert allerlei schrijnende, ongelofelijk ongewenste praktijken… 1) Omdat ze opeens “geen arbeidsvermogen” kreeg van UWV, zei deze overheidswerkgever “Tja, dan gaan we de baan cancellen. Jammer hoor, maar wij moeten ook maar voldoen aan een vinkje ‘doelgroepregister’. 2) Het UWV heeft tegen deze persoon gezegd dat “u niet mag (!) werken”. Stel je voor: jij wordt door UWV verteld dat je niet MAG werken! Dat mag helemaal niet! Er is geen enkele wet die dat zegt! (Ja, tenzij je in de gevangenis zit ofzo, maar laten we dit soort nuances even achterwege laten: het gaat om een intelligent persoon die niet in de bak zit, niet in coma is, et cetera en graag wil werken naar zijn/haar/x mogelijkheden.) en 3). Het UWV heeft nagelaten deze persoon te vertellen dat als hij/zij/x gaat werken en de beperking erger wordt, dat er een terugvalrecht is van volgens mij meestal vijf jaar. Dat hangt af of iemand in de oWajong, in de nWajong of in de Wajong 2015 zit, maar dit recht is er gewoon.
Ik vind het diep, diep triest dat het UWV zo in gebreke is en arbeidsparticipatie NIET stimuleert. Ik zal deze signalen ook zeker doorgeven, ook aan de Staatssecretaris van SZW.
Waarom ik reageer op deze blog: omdat deze blog zeer duidelijk weergeeft welke mogelijkheden er WEL zijn en dat mensen die “geen arbeidsvermogen” toegedicht hebben gekregen wel degelijk mogelijkheden EN het wettelijke recht hebben om (te proberen om) te werken. Dankjewel voor je duidelijke blog hierover! Niet alleen dat mensen met “geen arbeidsvermogen” welzeker mogen (proberen te) werken, maar ook dat het UWV bepaalde ondersteuning moet bieden.
Vriendelijke groet, Nico
Het is wel jammer dat de baas hem dan niet aangenomen heeft. Want de persoon mag inderdaad gewoon gaan werken. En kan ook terug vallen op de Wajong. Hij kan alleen geen gebruik maken van de diensten van het UWV. Maar vaak hebben de mensen die geen arbeidsvermogen hebben al gebruik gemaakt van de re-integratie en was de uitslag niet bevredigend voor hun of het UWV of de jobcoach. ( Waardoor ze deze personen deze vorm van begeleiding niet meer willen of kunnen aan bieden ) Vaak worden dingen beloofd of ze worden vaak op gratis proefbaantjes gezet. En heeft die baas of dat bedrijf waarmee ze zaken doen eigenlijk helemaal niet de intentie om de mensen ook echt aan te nemen. ( dit resultaat dat ze hierdoor gratis personeel hebben en de mensen krijgen hierdoor een negatief zelfbeeld. Zelfs gevoel van misbruik ). Het zou goed zijn als eigenaren deze mensen ook echt wel een kans bieden. En ook dat de UWV dan niet daarna gelijk de stempel arbeidsvermogen er op gaat zetten als ze wel even aan het werk zijn. ( Deze angst is zit er bij veel mensen in en de angst is momenteel nog gegrond ook. Dit houdt een hele grote doelgroep tegen om te starten met werken en te doen wat ze eigenlijk leuk vinden. De cirkel van re-integratie en het gratis proefdraaien werkt bij heel veel mensen niet en deze groep is beter af met gelijk een betaalde baan op het niveau waarop deze mensen daadwerkelijk kunnen functioneren. Stempel geen arbeidsvermogen betekent niet laat ze maar thuis of ze hebben niks gedaan. Er zou meer mogelijk moeten zijn in mijn ogen bijvoorbeeld parttime baantjes waardoor je boven het minimum uitkomt met een arbeidshandicap. Ik zie wel dat de baas loondispensatie krijgt, maar eigenlijk zou de wajonger een extra vergoeding moeten krijgen als ze mee draaien in de proefplaatsingen, de baantjes, het werk de dagbesteding ( deze groep heeft volgens UWV of werkgever niet de 100% inzet of niet de 100% omzet, nou deze mensen zetten zich meestal voor 200% en inderdaad niet voor 100% ). Er zou een regeling moeten zijn dat iemand met een arbeidshandicap die werkt naast de uitkering minimaal van de baas een loon dient te krijgen die hem boven het minimum brengt. Het is al erg dat iemand gehandicapt is, maar moet zo iemand dan ook altijd op het minimum blijven zitten. Of moeten wij de capaciteiten juist van deze mensen zien. En de inzet die ze tonen belonen. En trots zijn op deze mensen. En de uitkering moeten zien als een Basisloon die ze verdienen al en elke inzet die ze tonen boven op hun uitkering moeten zetten. Zodat deze groep ook een toekomst heeft. Dromen kunnen en dromen kunnen laten uitkomen. De mogelijkheid om een hypotheek af te sluiten met een Wajong is er al. Nu mag de volgende stap wel komen. Geef deze mensen een toekomstperspectief. En beloon elke stap vooruit en zorg dat deze groep ook hun eigen dromen kunnen uit laten komen en mee kunnen gaan doen in deze maatschappij en hierdoor een positief zelfbeeld krijgen. De groep word steeds groter. De angst op terugval in financiën ook steeds meer. En deze angsten zijn momenteel helaas gegrond. ( Want om mee te draaien in de dagbesteding moeten mensen vaak zelf een eigen bijdrage betalen in plaats van dat ze beloond worden. Wat heel schijnend is. ).
Zeer helder geschreven blog en ik weet nu dankzij dit blog meer over de mogelijkheden die er zijn.
Bedankt voor deze prettige blog, waarin je de – helaas gegronde – angsten benoemd en erkend, maar ook een hint geeft over in welke mate iemand wel zou kunnen werken en onder de ‘geen arbeidsvermogen’-criteria blijft vallen; indien je minder dan 2 uur kan werken per werkdag.
Ik ontvang zelf Wajong 2015, wil ook heel graag werken, durf dat niet uit angst voor moeilijke vragen en een herbeoordeling die me – bij een onredelijk oordeel – daarna mogelijk tot de bijstand veroordeelt. Ik wil werken nu wel weer gaan proberen, hoewel ik dat stressvol vind ivm het UWV.
De Wajong 2015 is een vreselijke regeling: ik heb rechten gestudeerd en toch was het ‘geen arbeidsvermogen’-criterium een wazig monster.
Daarnaast veroordeelt de striktheid van dit criterium mensen als ik – die net wel/niet binnen de Wajong 2015 vallen en geen recht hebben op andere regelingen – tot een beperkend en door de overheid gecontroleerd leven in de bijstand. (De uitvoering verschilt iets per gemeente, maar betekende voor mij dat mijn rekeningafschriften ieder half jaar werden gecontroleerd; denigrerend en stressvol)